Veilig en gezond werken met stoffen

Een interview met Diana Martens over het 4-stappenplan van Inspectie SZW.

Jaarlijks sterven 2700 mensen aan de gevolgen van beroepsgerelateerde kanker, veroorzaakt door blootstelling aan gevaarlijke stoffen. “De blootstellingscijfers zijn veel te hoog. Gevaarlijke stoffen hebben daarom prioriteit één bij de Inspectie SZW”, vertelt Diana Martens, projectleider gevaarlijke stoffen bij Inspectie SZW.

Met de Zelfinspectietool gevaarlijke stoffen helpt Inspectie SZW werkgevers om te voldoen aan de eisen voor het werken met gevaarlijke stoffen. In veel bedrijven is er sprake van blootstelling aan stoffen waar mensen op de lange termijn ziek van kunnen worden. In 2017 had 92% van de geïnspecteerde bedrijven het werken met gevaarlijk stoffen niet op orde. Martens: “Dat betekent niet dat die bedrijven niets doen, maar meestal is het onvolledig. Wij merken vaak dat met name het kleinere MKB niet over de juiste kennis beschikt die nodig is om blootstelling goed in kaart te krijgen, blootstellingsonderzoek te doen en maatregelen te nemen.” Daarom is de Zelfinspectietool gevaarlijke stoffen ontwikkeld. Werkgevers worden daarin op een gestructureerde manier langs de vier stappen geleid die ook de inspecteurs nalopen bij hun controles. “Maar ook dan is het nog best een complex verhaal, dus wij adviseren ook vooral om samen te werken binnen de branche. Veel branches bieden praktische informatie, toegespitst op de stoffen die voorkomen in de branche. In andere branches staat het nog in de kinderschoenen en moet er nog veel gebeuren.”

Sluipmoordenaars
Inspecteurs van Inspectie SZW zien vaak dat er met stoffen wordt gewerkt waarvan de werkgever en werknemers zich niet realiseren dat ze gevaarlijk zijn. Volgens Martens is stof nooit goed. “Het lastigste zijn de sluipmoordenaars, dus de stoffen die bij blootstelling niet direct tot een incident leiden, maar waar je na jarenlange blootstelling wel heel ziek van kunt worden.” Martens waarschuwt expliciet voor ‘huis-tuin-en-keukenmiddelen’, zoals schoonmaakmiddelen, WD40 of pur-schuim. “Dat zijn middelen die in een gemiddeld huishouden ook weleens worden gebruikt, maar bij professionele toepassing is het middel vaak sterker geconcentreerd en de mate en duur van de blootstelling zorgen ervoor dat het middel echt een gevaarlijke stof wordt. Wees daar dus kritisch op.”

De focus ligt al snel op giftige stoffen, maar ook op het oog onschuldige stoffen, zoals allergene stoffen, kunnen mensen erg ziek maken. “Denk bijvoorbeeld aan meelstof of paprikapollen; door langdurige en hoge blootstelling kun je er allergisch voor worden. Dit uit zich bijvoorbeeld in eczeem of astma: vervelende kwalen waardoor iemand soms zelfs z’n werk niet meer kan doen.” Ook blootstelling aan fijnstof, zoals houtstof en kwartsstof hebben aandacht nodig. “Dit soort stoffen veroorzaken op den duur stoflongen, zoals bekend van de mijnwerkers. Je ademt de fijne deeltjes in en je longen vullen zich langzaam als een soort stofzuigerzak, waardoor je longcapaciteit langzaam maar zeker afneemt. Daar merk je in het begin helemaal nog niets van, maar in de loop van de jaren kom je letterlijk lucht tekort.”

*Dit was slechts een deel van het interview met Diana Martens. Om het hele interview te lezen kunt u de uitgave ‘Opgelucht’ online aanvragen.