Checklists met ruimte voor creativiteit | Opgelucht

Lessen uit de veiligheidskunde

De basis voor een veilige en gezonde manier van werken lijkt zo eenvoudig: je stelt maatregelen in en werkprocessen op en als iedereen zich daar netjes aan houdt, is alles voor elkaar. Als expert luchtvaart en veiligheidscultuur weet Benno Baksteen als geen ander dat het in de praktijk toch niet zo werkt. “Je moet kunnen reageren op onverwachte gebeurtenissen en ervan kunnen leren.”

In de luchtvaart is de terugkoppeling van beslissingen heel direct: als het mis gaat ben je meestal gelijk dood. Daardoor is er volgens Baksteen altijd al veel aandacht geweest voor veiligheid. Hoewel de negatieve effecten van blootstelling aan stoffen in veel gevallen langer op zich laten wachten, kunnen we lessen trekken uit de aanpak in de luchtvaart. Bovendien is Baksteen ervan overtuigd dat bedrijven die veiligheid op orde hebben, ook andere processen beter op orde hebben. “Dat is namelijk hetzelfde proces als de kwaliteitsbewaking.”

De (on)feilbare mens

In de luchtvaart is een cultuur gecreëerd waarin structureel geleerd wordt van wat er mis gaat. Een dergelijke cultuur is volgens Baksteen essentieel voor een veilige en gezonde werkomgeving in ieder bedrijf: “Dat betekent dat je weet wat er speelt en daardoor kun je sneller ingrijpen. Niemand is onfeilbaar. Als je een cultuur hebt waarin geen fouten mogen worden gemaakt, gaan mensen zich hiernaar gedragen en dan pretenderen ze vervolgens onfeilbaar te zijn. Dat is gevaarlijk, want er worden wél fouten gemaakt of dingen vergeten en bovendien leer je er niks van. Je moet openstaan voor het feit dat mensen fouten kunnen maken. Dat geldt ook voor werknemers. Ze moeten niet denken ‘nu weet ik het wel’. Net zoals je je moet realiseren dat er altijd onverwachte dingen gebeuren waar geen protocollen voor zijn. In dat soort situaties moet er ruimte zijn voor creativiteit om te kunnen reageren. Mensen moeten dan kunnen en durven afwijken van de regels.”

*Dit was slechts een deel van het volledige artikel. Wilt u het complete artikel lezen? Vraag het boekje ‘Opgelucht’ nu online aan. U kunt kiezen uit een papieren of digitale variant.