IJB Groep zet in op duurzame draagkracht

Bij de IJB Groep leggen ze duurzame funderingen voor een veilige toekomst. De totaaloplosser in betonfunderingen richt zich hierbij niet alleen op de blootstelling aan dieselrook, lasrookafzuiging en kwartsstofbeheersing, maar investeert ook in een diepgewortelde veiligheidscultuur. ‘Als het om een gezond werkklimaat gaat, is er geen budget voor veiligheid.’

‘Sta je rood? Heb je geldzorgen? Blijf er niet mee rondlopen. Neem contact op met personeelszaken.’ Het is een boodschap op een van de spiegels in het herentoilet bij de IJB Groep die meteen opvalt. “We vinden het belangrijk dat iedereen hier lekker in zijn vel zit. Dus kun je werk en privé niet volledig van elkaar scheiden. Waar het kan, proberen we te helpen”, zegt Alco Reijenga, teamleider VGWM en veiligheidskundige bij de IJB Groep.

Het is een streven dat meteen treffend illustreert waar het binnen dit bedrijf om draait: Duurzame draagkracht. Je kijkt dan al snel naar het verminderen van je ecologische voetafdruk binnen het productieproces. Iets wat de IJB Groep bijvoorbeeld doet met de ontwikkeling van een holle heipaal die minder beton vereist, of de inzet van elektrisch materiaal. Maar bovenal draait duurzame draagkracht bij dit bedrijf uit Lemmer ook om de gezondheid, het welzijn en de duurzame inzetbaarheid van haar medewerkers.

‘We concurreren niet op veiligheid’

Zwart snorretje

Want in de productiehal worden niet alleen betonnen meesterwerken gecreëerd, maar ook (gevaarlijke) stoffen beheerst.  Die stoffen komen onder meer vrij bij het bewerken van prefab-betonnen funderingselementen voor allerlei toepassingsgebieden binnen de woon-, weg-, grond- en waterbouw. Denk aan funderingsbalken, vloeren, putten, ondergrondse betonnen bakken en heipalen. Maar ook bij het doorbranden van de voorspanwapening.

We lopen met Alco een rondje over de werkvloer als we stuiten op een paar lassers. Ze zijn helemaal ingepakt in de persoonlijke beschermingsmiddelen. Bij het lassen van de wapening en het doorbranden van de wapeningsdraden van heipalen komt namelijk lasrook vrij. Alco wijst naar een rookafzuigunit die deze rook van het doorbranden op de afdeling wegneemt.

De lassers aan de wapeningsnetten dragen lashelmen met overdruk. Ook lassen ze met een laspistool met puntafzuiging, waarmee de bij het lassen vrijgekomen rook zo dicht mogelijk bij de lasser weggezogen wordt. “We doen veel hechtlassen en dat gebeurt niet in één rechte baan. Dus vraagt dat enige flexibiliteit van de lasser bij het gebruik van deze afzuigtoorts, waarbij altijd wat rook vrijkomt”, weet Alco.
Hoewel RPS-metingen aantonen dat de blootstelling aan deze rook onder de blootstellingsnorm blijft, vindt de IJB Groep dit nog niet afdoende. Door het gebruik van lashelmen met overdruk is er volgens Alco helemaal geen blootstelling meer. “Aan het einde van de werkdag mag niemand met een zwart snorretje naar huis”, klinkt hij stellig.

Kwartsstofbeheersing

Door naar een andere stof die schadelijk is voor de gezondheid: kwartsstof. Deze stof komt vrij bij het bewerken van het beton, bijvoorbeeld door het te zagen, boren of slijpen. Wie kwartsstof inademt, heeft kans op stoflongen, een ernstige longaandoening die niet te genezen is. De IJB Groep maakt betonproducten waar in principe niets meer aan bewerkt hoeft te worden. Toch kan het voorkomen dat er soms een kleine afwijking gecorrigeerd moet worden. In dat geval komt er een zaag of boor aan te pas en kan er kwartsstof vrijkomen. “We gebruiken hiervoor gereedschappen die in het afgelopen decennium enorm zijn doorontwikkeld. Bij bewerking aan betonproducten wordt water gebruikt en komt er helemaal geen stof meer vrij. De blootstellingsmetingen van RPS bevestigen dat”, duidt Alco de maatregelen.

Verder ontkom je volgens de veiligheidskundige niet aan fijnstof over het terrein. Er zijn immers altijd wel betonresten die ergens afbreken. Hier rijden vervolgens vrachtwagens overheen, waardoor ze bij  droog weer opdwarrelen in de lucht. “Met een veegwagen houden we de loop- en rijpaden tweewekelijks vrij van stof en vuil. Ook zetten we op de afdelingen veegmachines met afzuiging en stofzuigers in. Daarnaast besproeien we het terrein intensief in de zomer.”

Elektrisch materieel

De IJB Groep produceert honderden heipalen per dag, wat neerkomt op ruim negentig vrachtwagens die de heipalen leveren op de bouw. Die vrachtwagens stoten dieselmotoremissie uit.

Vooral de fijne en ultrafijne deeltjes kunnen diep in de longen doordringen en ontstekingen veroorzaken. Afzuigunits in de productiehallen zorgen ervoor dat de medewerkers daaraan niet blootgesteld worden. Daarnaast heeft het bedrijf gewone diesel vervangen door HVO 100, een dieselsoort die minder schadelijke stoffen uitstoot. Verder is er geïnvesteerd in een elektrische heftruck en hoogwerker.

“Natuurlijk kun je het geld maar één keer uitgeven, maar als het om een gezond werkklimaat gaat, hebben we geen budget voor veiligheid. Dat heeft altijd prioriteit. Ook concurreren we niet op veiligheid. We delen onze kennis en ervaring actief binnen de branche Betonhuis en de Nederlandse Vereniging Aannemers Funderingswerken. Verder hebben we weleens een aantal concullega’s op bezoek. Als we hiermee andere organisaties veiliger en gezonder kunnen maken, doen we dat graag”, meent Alco.

Slim stoffenbeheer

Gezond en veilig werken met gevaarlijke stoffen is geen eenvoudige klus. De wet- en regelgeving verandert voortdurend, evenals de werkpleksituatie en de productsamenstelling. Hoe zorgt de IJB Groep ervoor dat ze stoffen op een goede en regelconforme manier beheren? Alco verklaart: “Met onze stoffenregistratie brengen we orde en inzicht en verzamelen we alle relevante kennis. Zo kijken we onder meer kritisch of we sommige stoffen structureel nodig hebben, of dat ze ooit zijn aangeschaft voor één project.”

De IJB Groep heeft hieraan haar inkoop- en vervangingsbeleid gekoppeld. “We kijken eerst of de stof echt nodig is, daarna kijken we of die vervangen kan worden voor een ander stof die minder schadelijk is, of nog beter, helemaal niet schadelijk is.”

‘We vinden het belangrijk dat iedereen lekker in zijn vel zit’

Aanspreken op veiligheid

Naast technische maatregelen investeert de IJB Groep in het bewustzijn van haar medewerkers, als het gaat om veilig en gezond werken. Dit begint al bij de indiensttreding met een e-learning over dit thema en later volgen er door het jaar heen allerlei momenten. “Momenteel krijgen alle medewerkers veiligheidstrainingen als onderdeel van de veiligheidscampagne 2023-2024″, vertelt Alco.

“Het jaar ervoor introduceerden we tijdens een veiligheidscampagne ’10-vuistregels-voor veiligheid’ op vijf veiligheidsdagen,” vervolgt de teamleider. “Met op dag één een zelfcheck, op dag twee een taakcheck, op dag drie een materiaalcheck, op dag vier een werkplekcheck en op dag vijf een werkcheck, waarbij medewerkers worden aangemoedigd elkaar aan te spreken op veiligheid.”
Verder zijn er maandelijkse veiligheidsobservatierondes waarop alle afdelingen actief betrokken zijn.

Kritische groep

Dat deze inspanningen zijn vruchten afwerpen, wordt duidelijk wanneer we onze wandeling vervolgen door de werkplaats. Een ervaren medewerker spreekt zijn jongere collega aan op het ontbreken van een voorzetkap op zijn lashelm. “Ik heb zelf ook weleens onbewust op een plek gestaan waar het op dat moment niet veilig was. Op zo’n moment ben je blij als iemand je aan je jas trekt en aandacht heeft voor jouw veiligheid en gezondheid”, juicht Alco die assertieve houding toe.

Gevraagd naar mogelijke weerstand binnen het bedrijf tegen veiligheidsmaatregelen, reageert Alco met een glimlach. “Natuurlijk hebben we medewerkers die hier al dertig jaar actief zijn en gewoon hun werk willen doen zonder te veel gedoe. Maar ik zou slecht slapen als ik deze collega’s over tien jaar tegen zou komen in de wetenschap dat zij een chronische ziekte hebben opgelopen door de werkzaamheden en we daar niet actief iets aan gedaan hebben.”

Hij voegt eraan toe: “Het meest bevredigende is dat zelfs de meest kritische groep in de productiehal  steeds enthousiaster wordt om deel te nemen, doordat we voortdurend met hen in gesprek blijven. Recentelijk viel mij de reactie van een van hen op. Na een veiligheidstraining kwam hij naar ons toe en vertelde hoe fijn hij het vond dat de IJB Groep zich zo inzet voor zijn gezondheid. Dat is waar je het uiteindelijk allemaal voor doet.”

Drie veiligheidstips van Alco

Tip 1: Accepteer niet dat dingen gaan zoals ze al jaren gaan. Blijf continu verbeteren en zaken optimaliseren naar de stand van de techniek en nieuwste ontwikkelingen.

Tip 2: Blijf met elkaar in gesprek over veiligheid en gezondheid en betrek alle medewerkers hierbij, ook anderstaligen en onderaannemers.

Tip3: Werkplezier en sociale veiligheid komen veiligheidsgedrag en gezond werken ten goede.